კატეგორია / Category: B2, C2
ფართობი / Area: 89933, 750 ha
დაცვის სტატუსი / Protection Status: ტერიტორიის 64.04%-ს IBA (GEO13) ფარავს. IBA (GEO13) 100%-ით ემთხვევა SPA 11-ს. / 64.04% of territory is covered by IBA (GEO13). 100% of IBA (GEO13) is represented by SPA 11.
ცენტრალური კოორდინატები / Central Coordinate:
Latitude: 42.733550° / Longitude: 43.534183°
დასაცავი სახეობები / Species of concern: დასაცავი სახეობებია კავკასიური როჭო (Lyrurus mlokosiewiczi), წითელმუცელა ბოლოცეცხლა (Phoenicurus erythrogastrus), დიდი კოჭობა (Carpodacus rubicilla), შავთავა ხეცოცია (Sitta krueperi), ბუკიოტი (Aegolius funereus). ჩამოთვლილთაგან ყველა, გარდა ბუკიოტისა, საქართველოს წითელ ნუსხაშია შეტანილი როგორც მოწყვლადი (VU) სახეობები. კავკასიური როჭო და შავთავა ხეცოცია IUCN-ის წითელ ნუსხაში შეტანილია როგორც საფრთხესთან ახლოს მყოფი სახეობები (NT). / Caucasian Grouse (Lyrurus mlokosiewiczi), Guldenstadt’s Redstart (Phoenicurus erythrogastrus), Great Rosefinch (Carpodacus rubicilla), Kruper’s Nuthatch (Sitta krueperi), Tengmalm’s Owl (Aegolius funereus). All of them (Except Tengmalm’s Owl) are included on the red list of Georgia as Vulnerable (VU). Caucasian Grouse and Kruper’s Nuthatch are also classified on the IUCN red list as Near Threatened (NT).
ტერიტორიის აღწერა / Description of the site: რაჭა საქართველოს ჩრდილოეთ ნაწილში ზღვის დონიდან 1400-3800 მეტრ სიმაღლეზე მდებარეობს. ტერიტორიაზე შერეული ტყეებია (ფოთლოვანი და წიწვოვანი) წარმოდგენილი. აქ გავრცელებული ძირითადი სახეობებია: წიფელი (Fagus orientalis), კავკასიური რცხილა (Carpinus caucasica), ქართული მუხა (Quercus iberica), წაბლი (Castanea sativa), ცაცხვი (Tilia begoniifolia), ნეკერჩხალი (Acer platanoides), ვერხვი (Populus tremula), ცირცელი (Sorbus caucasigena), არყი (Betula litwinowii, Betula pendula, Betula radeana), კავკასიური სოჭი (Abies nordmanniana), კავკასიური ფიჭვი (Pinus Sosnowskyi), აღმოსავლური ნაძვი (Picea orientalis), კლდის მოცხარი (Ribes biebersteinii), ასკილი (Rosa canina), მოცვი (Vaccinium myrtillus). ზღვის დონიდან დაახლოებით 2000-2500 მეტრს ზემოთ გვხვდება დეკა (Rhododendron caucasicum). სუბალპური და ალპური მდელოები, შემდეგი ძირითადი სახეობებითაა წარმოდგენილი – ტილჭირი (Aconitum nasutum), ყვითელთავთავა (Anthoxanthum odoratum), ქარცხვი (Campanula tridentata) (Kvachakidze 2010). ორნითოფაუნა იხილეთ https://aves.biodiversity-georgia.iliauni.edu.ge / Racha SPA is located in the northern part of Georgia at an altitude of 1400 – 3800 meters. Mixed mountain forests are covering mountain slopes with dominant species: Beech (Fagus orientalis), Nornbeam (Carpinus caucasica), Georgian Oak (Quercus iberica), Chestnut (Castanea sativa), Lime (Tilia begoniifolia), Maple (Acer platanoides), Aspen (Populus tremula), Sorb (Sorbus caucasigena), Birches (Betula litwinowii, Betula pendula, Betula radeana), Abies (Abies nordmanniana), Pine (Pinus Sosnowskyi), Caucasian spruce (Picea orientalis), Currants (Ribes biebersteinii), Sweetbrier (Rosa canina), Bilberry (Vaccinium myrtillus). From 2000 meters above sea level up to 3500 meters, subalpine scrublands and subalpine/alpine meadows are represented with plant species Rhododendron (Rhododendron caucasicum), Monkshood (Aconitum nasutum), vanilla grass (Anthoxanthum odoratum), Bellflower (Campanula tridentate). (Kvachakidze 2010). See https://aves.biodiversity-georgia.iliauni.edu.ge for Avifauna.
მონიტორინგი / Monitoring
კავკასიური როჭო / Caucasian Black Grouse
მეთოდი / Method: მოტიხტიხე მამლების აღრიცხვა / Lekking male count
პერიოდი / Period: მაისი / May
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: ტელესკოპი 20X60 გადიდებით შტატივთან ერთად; ბინოკლი 8X ან 10X გადიდებით; GPS / 20X60 magnification spotting scope; 8X or 10X magnification binoculars; GPS.
მეთოდის აღწერა / Description: მოტიხტიხე მამრებს ყოველწლიურად მაისის თვეში აღრიცხავთ. სატიხტიხო ადგილს აღმოაჩენთ, GPS კოორდინატებს ჩაინიშნავთ და მოტიხტიხე მამლების რაოდენობას დათვლით. ამ მონაცემებთან ერთად თარიღსა და კლიმატურ პირობებსაც ინიშნავთ. სატიხტიხო ადგილებს მიანიჭებთ უნიკალური სახელწოდებას და დაარუკებთ. ინფორმაციას მონაცემთა ბაზაში შეიტანთ. / Field expedition should take place every May. During the expedition grouse leks should be discovered, GPS locations of the leks should be recorded and lekking males should be counted. Counts should be repeated at least once more during the season. Leks should be given unique names, mapped using coordinates collected on the field and number of males attending the lek should be recorded, date and weather conditions should be recorded as well. Results should be recorded in the database.
წითელმუცელა ბოლოცეცხლა და დიდი კოჭობა / Guldenstadt’s Redstart and Great Rosefinch
მეთოდი / Method: ყოფნა-არყოფნის შეფასება / Assessment of presence-absence
პერიოდი / Period: მთელი წელი / Whole year
Needed Equipment: ტელესკოპი 20X60 გადიდებით შტატივთან ერთად; ბინოკლი 8X ან 10X გადიდებით; GPS / 20X60 magnification spotting scope 8X or 10X magnification binoculars; GPS.
მეთოდის აღწერა / Description: აღნიშნულ ტერიტორიაზე ორივე სახეობის ფრინველის სიმცირის გამო, მათი ყოფნა-არყოფნას ზამთარში, ქაცვის ბუჩქებში აფასებთ. მათ მოძებნას შესაძლოა გაზაფხულზე, კავკასიური როჭოს აღრიცხვისას შეეცადოთ. ამ სახეობებიდან რომელიმეს დაფიქსირების შემთხვევაში, სახეობას, თარიღს, GPS კოორდინატებსა და ინდივიდების რაოდენობას ინიშნავთ. Due to very low density and difficult access to the habitats of those species, presence absence data should be collected. During the winter sea buckthorn bushes, should be searched and presence of the species and observed numbers should be recorded. Presence of both species should be recorded in spring during the monitoring of Caucasian black grouse. Species, date, GPS coordinates and number of birds should be recorded.
შავთავა ხეცოცია / Kruper’s Nuthatch
მეთოდი / Method: წერტილოვანი ტრანსექტი, ხმით აღრიცხვა / Point transect, playback count
პერიოდი / Period: მაისი / May
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: პლეიერი, ბინოკლი 8X ან 10X გადიდებით; GPS / Player, 8X or 10X magnification binoculars; GPS.
მეთოდის აღწერა/ Description: აღრიცხვებს მაისის პირველ ნახევარში ატარებთ. წიწვოვან ტყეში ზღვის დონიდან 1000 მეტრის ზემოთ მინიმუმ 10 კმ-იან ტრანსექტს აკეთებთ. ყოველ 250 მეტრში შავთავა ხეცოციას ხმას ჩართავთ. ყველა წერტილის GPS კოორდინატსა და თითოეული წერტილისთვის ცალკე, ხმაზე გამოხმაურებული ფრინველების რაოდენობას ჩაინიშნავთ. / Counts should take place in first half of May. Counter covers minimum 10 km distance in coniferous forest above 1000 meters from sea level and plays Kruper’s nuthatch’s song in every 250 meters. GPS coordinates of every point and number of individuals responded are recorded.
ბუკიოტი / Tengmalm’s Owl
მეთოდი / Method: ღამის ფრინველების აღრიცხვა / Nocturnal and crepuscular species counts
პერიოდი / Period: ოქტომბერი – ნოემბერი / October – November
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: პლეიერი; GPS / Dictaphone GPS.
მეთოდის აღწერა / Description: ბუკიოტის აღრიცხვისთვის შერეულ ან წიწვოვან კლიმაქსურ (დიდი ზომის, ასაკოვანი ხეებით) ტყეებს ირჩევთ და ტყის პირებთან ახლოს მინიმუმ 10 კმ-იან ტრანსექტს აკეთებთ. აღრიცხვებს ღამით, გვიან შემოდგომაზე ატარებთ და ტერიტორიულ მამრებს ითვლით. ამ დროს მათი ტერიტორიალური აქტივობა უფრო ინტენსიურია. თითოეულ ხმის გაგონებაზე GPS კოორდინატებს ინიშნავთ. კარგი შედეგის მისაღწევად აღრიცხვებს მინიმუმ ორჯერ, პირველად ოქტომბრის ბოლოს, ხოლო მეორედ ნოემბრის ბოლოს ატარებთ. / Tengmalm’s Owl is widely distributed species of woodlands. The counting unit is the territorial male. Counts are made at night, late autumn when territorial activity is most intense. Minimum 10 km transect should be done in mixed or coniferous forest. GPS coordinates of each calls is recorded. To assure best results, counts should take place at least two times – first in late October and second in late November.
რაჭა (SPA 11)
ფოტო: ნ. პაპოშვილი
მესხეთი (SPA 12)
ფოტო: ზ. ჯავახიშვილი
| Species scientific name | Species English name | Species Georgian name | Season | IUCN | RLG |
| Accipiter nisus | Eurasian Sparrowhawk | მიმინო | YR-R | LC | |
| Accipiter gentilis | Northern Goshawk | ქორი | YR-R | LC | |
| Buteo buteo | Common Buzzard | ჩვეულებრივი კაკაჩა | YR-R | LC | |
| Pernis apivorus | European Honey-Buzzard | კრაზანაჭამია (ან ირაო) | BB,M | LC | |
| Hieraaetus pennatus | Booted Eagle | ჩია არწივი | BB | LC | |
| Aquila chrysaetos | Golden Eagle | მთის არწივი | YR-R | LC | VU |
| Gypaetus barbatus | Bearded Vulture (Lammergeier) | ბატკანძერი (ან წვერიანი სვავი, ყაჯირი, კრავიჭამია) | YR-R | NT | VU |
| Aegypius monachus | Cinereous Vulture (Eurasian Black Vulture) | სვავი | YR-V | NT | EN |
| Gyps fulvus | Eurasian Griffon Vulture | ორბი | YR-V | LC | VU |
| Falco peregrinus | Peregrine Falcon | ჩვეულებრივი შავარდენი | YR-R | LC | |
| Falco tinnunculus | Common Kestrel | ჩვეულებრივი კირკიტა | YR-R | LC | |
| Lyrurus mlokosiewiczi | Caucasian Grouse | კავკასიური როჭო | YR-R | NT | VU |
| Tetraogallus caucasicus | Caucasian Snowcock | კავკასიური შურთხი | YR-R | LC | |
| Alectoris chukar | Chukar | კაკაბი | YR-R | LC | |
| Perdix perdix | Grey Partridge | გნოლი | YR-R | LC | |
| Coturnix coturnix | Common Quail | მწყერი | BB | LC | |
| Grus grus | Common Crane | რუხი წერო | M | LC | EN |
| Anthropoides virgo | Demoiselle Crane | წეროტურფა | M | LC | |
| Crex crex | Corn crake | ღალღა | BB | LC | |
| Charadrius dubius | Little Ringed Plover | მცირე წინტალა | BB | LC | |
| Actitis hypoleucos | Common Sandpiper | ჩვეულებრივი მექვიშია (მებორნე) | BB | LC | |
| Scolopax rusticola | Eurasian Woodcock | ტყის ქათამი (ვალდშნეპი) | M | LC | |
| Columba livia | Rock Dove | გარეული მტრედი | YR-R | LC | |
| Columba palumbus | Common Wood-Pigeon | ქედანი | BB | LC | |
| Cuculus canorus | Common Cuckoo | გუგული | BB | LC | |
| Bubo bubo | Eurasian Eagle Owl | ზარნაშო | YR-R | LC | |
| Otus scops | Eurasian Scops-Owl | წყრომი | BB | LC | |
| Aegolius funereus | Boreal (or Tengmalm’s) Owl | ბუკიოტი | YR-R | LC | VU |
| Athene noctua | Little Owl | ჭოტი | YR-R | LC | |
| Strix aluco | Tawny Owl | ტყის ბუ | YR-R | LC | |
| Caprimulgus europaeus | European Nightjar | უფეხურა | BB | LC | |
| Apus apus | Common Swift | ნამგალა | BB | LC | |
| Tachymarptis melba | Alpine Swift | მეკირია (ან თეთრმუცელა ნამგალა) | BB | LC | |
| Dryocopus martius | Black Woodpecker | შავი კოდალა | YR-R | LC | |
| Picus viridis | Eurasian Green Woodpecker | მწვანე კოდალა | YR-R | LC | |
| Dendrocopos major | Greater Spotted Woodpecker | დიდი ჭრელი კოდალა | YR-R | LC | |
| Leiopicus medius | Middle Spotted Woodpecker | საშუალო ჭრელი კოდალა | YR-R | LC | |
| Dendrocopos leucotos | White-backed Woodpecker | თეთრზურგა კოდალა | YR-R | LC | |
| Dryobates minor | Lesser Spotted Woodpecker | მცირე ჭრელი კოდალა | YR-R | LC | |
| Jynx torquilla | Eurasian Wryneck | მაქცია | BB | LC | |
| Eremophila alpestris | Horned (or Shore) Lark | რქოსანი ტოროლა | YR-R | LC | |
| Lullula arborea | Wood Lark | ტყის ტოროლა | M | LC | |
| Alauda arvensis | Eurasian Skylark | მინდვრის ტოროლა | YR-R | LC | |
| Hirundo rustica | Barn Swallow | სოფლის მერცხალი | BB | LC | |
| Hirundo rupestris | Eurasian Crag-martin | კლდის მერცხალი | BB | LC | |
| Delichon urbicum | Northern Hause-Martin | ქალაქის მერცხალი | BB | LC | |
| Anthus trivialis | Tree Pipit | ტყის მწყერჩიტა | BB | LC | |
| Anthus pratensis | Meadow Pipit | მდელოს მწყერჩიტა | BB | NT | |
| Anthus cervinus | Red-Throated Pipit | წითელგულა მწყერჩიტა | M | LC | |
| Anthus spinoletta | Water Pipit | მთის მწყერჩიტა | BB | LC | |
| Motacilla alba | White Wagtail | თეთრი ბოლოქანქარა | YR-R | LC | |
| Motacilla cinerea | Grey Wagtail | რუხი ბოლოქანქარა | YR-R | LC | |
| Motacilla flava | Yellow Wagtail | ყვითელი ბოლოქანქარა | M | LC | |
| Bombycilla garrulus | Bohemian Waxwing | მედუდუკე | Cas | LC | |
| Lanius collurio | Red-backed Shrike | ჩვეულებრივი ღაჟო | BB | LC | |
| Prunella modularis | Hedge Accentor (Dunnock) | ტყის ჭვინტაკა | BB | LC | |
| Prunella collaris | Alpine Accentor | ალპური ჭვინტაკა | YR-R | LC | |
| Sylvia atricapilla | Blackcap | შავთავა ასპუჭაკა | BB | LC | |
| Phylloscopus trochilus | Willow Warbler | გაზაფხულა ჭივჭავი (გაზაფხულა ყარანა) | BB | LC | |
| Phylloscopus collybita | Common Chiffchaff | ჩვეულებრივი ჭივჭავი (ჩვეულებრივი ყარანა) | BB | LC | |
| Phylloscopus sindianus | Mountain Chiffchaff | მთის ჭივჭავი (მთის ყარანა) | BB | LC | |
| Phylloscopus trochiloides | Greenish Warbler | მომწვანო ჭივჭავი (მომწვანო ყარანა) | BB | LC | |
| Regulus regulus | Goldcrest | ყვითელთავა ნარჩიტა (ყვითელთავა ღაბუაჩიტი) | YR-R | LC | |
| Regulus ignicapilla | Firecrest | წითელთავა ნარჩიტა (წითელთავა ღაბუაჩიტი) | YR-R | LC | |
| Muscicapa striata | Spotted Flycatcher | რუხი ბუზიჭერია (რუხი მემატლია) | BB | LC | |
| Ficedula parva | Red-breasted Flycatcher | წითელყელა (ანუ მცირე) ბუზიჭერია (მცირე მემატლია) | BB | LC | |
| Ficedula semitorquata | Semi-Collared Flycatcher | ნახევართეთრყელა ბუზიჭერია (ნახევართეთრყელა მემატლია) | BB | LC | |
| Saxicola torquatus | Common Stonechat | შავთავა ოვსადი | BB | LC | |
| Saxicola rubetra | Whinchat | თეთრწარბა (ანუ მდელოს) ოვსადი | BB | LC | |
| Monticola saxatilis | Rufous-tailed Rock-Thrush | კლდის ჭრელი შაშვი | BB | LC | |
| Oenanthe oenanthe | Northern Wheatear | ჩვეულებრივი მეღორღია | BB | LC | |
| Phoenicurus ochruros | Black Redstart | შავი ბოლოცეცხლა | BB | LC | |
| Phoenicurus phoenicurus | Common Redstart | ჩვეულებრივი ბოლოცეცხლა | BB | LC | |
| Phoenicurus erythrogastrus | Güldenstädt’s (or White-winged) Redstart | წითელმუცელა ბოლოცეცხლა | YR-R | LC | VU |
| Erithacus rubecula | European Robin | გულწითელა | BB | LC | |
| Turdus merula | Eurasian Blackbird | შაშვი | YR-R | LC | |
| Turdus torquatus | Ring Ouzel | თეთრგულა შაშვი | YR-R | LC | |
| Turdus pilaris | Fieldfare | რუხთავა შაშვი | WV | LC | |
| Turdus philomelos | Song Thrush | წრიპა შაშვი (მგალობელი შაშვი) | BB | LC | |
| Turdus viscivorus | Mistle Thrush | ჩხართვი | YR-R | LC | |
| Aegithalos caudatus | Long-tailed Tit | თოხიტარა | YR-R | LC | |
| Parus ater | Coal Tit | მცირე წივწივა (მცირე წიწკანა) | YR-R | LC | |
| Parus major | Great Tit | დიდი წივწივა (დიდი წიწკანა) | YR-R | LC | |
| Parus caeruleus | Blue Tit | მოლურჯო წივწივა (მოლურჯო წიწკანა) | YR-R | LC | |
| Sitta europaea | Wood Nuthatch | ჩვეულებრივი ხეცოცია | BB | LC | |
| Sitta krueperi | Küper’s Nuthatch | შავთავა ხეცოცია | BB | LC | |
| Tichodroma muraria | Wall-creeper | ფრთაწითელი კლდეცოცია | BB | LC | |
| Certhia familiaris | Eurasian Tree-creeper | ჩვეულებრივი მგლინავა | BB | LC | |
| Troglodytes troglodytes | Winter Wren | ჭინჭრაქა (ღობემძვრალა) | YR-R | LC | |
| Cinclus cinclus | White-throated Dipper | წყლის შაშვი | YR-R | LC | |
| Miliaria calandra | Corn Bunting | მეფეტვია (ანუ მინდვრის გრატა) | BB | LC | |
| Emberiza cia | Rock Bunting | კლდის გრატა | YR-R | LC | |
| Fringilla montifringilla | Brambling | ჩრდილოეთის სკვინჩა | WV | LC | |
| Fringilla coelebs | Eurasian Chaffinch | სკვინჩა (ნიბლია) | YR-R | LC | |
| Carduelis carduelis | European Goldfinch | ჩიტბატონა | YR-R | LC | |
| Carduelis spinus | Eurasian Siskin | შავთავა მწვანულა | YR-R | LC | |
| Carduelis chloris | European Greenfinch | მწვანულა | YR-R | LC | |
| Carduelis flavirostris | Twite | მთის ჭვინტა | YR-R | LC | |
| Carduelis cannabina | Eurasian Linnet | ჭვინტა (მეკანაფია) | BB | LC | |
| Pyrrhula pyrrhula | Eurasian Bullfinch | სტვენია | YR-R | LC | |
| Coccothraustes Coccothraustes | Hawfinch | კულუმბური | YR-R | LC | |
| Serinus pusillus | Fire-fronted Serin (Red-fronted Serin) | წითელშუბლა მთიულა | YR-R | LC | |
| Carpodacus erythrinus | Common Rosefinch | ჩვეულებრივი კოჭობა | BB | LC | |
| Carpodacus rubicilla | Great Rosefinch | დიდი კოჭობა | YR-R | LC | VU |
| Loxia curvirostra | Red Crossbill (Common Crossbill) | ნისკარტმარწუხა | YR-R | LC | |
| Passer montanus | Tree Sparrow | მინდვრის ბეღურა | BB | LC | |
| Passer domesticus | Hause Sparrow | სახლის ბეღურა | YR-R | LC | |
| Montifringilla nivalis | White-winged Snowfinch | მეთოვლია | YR-R | LC | |
| Garrulus glandarius | Eurasian Jay | ჩხიკვი | YR-R | LC | |
| Pyrrhocorax pyrrhocorax | Red-billed Chough | წითელნისკარტა მაღრანი | YR-R | LC | |
| Pyrrhocorax graculus | Yellow-billed Chough | ყვითელნისკარტა მაღრანი | YR-R | LC | |
| Corvus corax | Common Raven | ყორანი | YR-R | LC | |
| Corvus corone | Hooded Crow | რუხი ყვავი | YR-R | LC |