მონიტორინგი / Monitoring

დიდი მტაცებლები / Large Raptors
მეთოდი / Method: ბუდეების აღრიცხვა და ბუდობის წარმატების შეფასება / Nest count & assessment of breeding success
პერიოდი / Period: აპრილი-ივლისი / April- July
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: ტელესკოპი 20X60 გადიდებით შტატივთან ერთად; ბინოკლი 8X ან 10X გადიდებით; GPS / 20X60 magnification spotting scope; 8X or 10X magnification binoculars; GPS.
მეთოდის აღწერვა / Description: მობუდარი წყვილების დასათვლელად და ბუდობის წარმატების შესაფასებლად მინიმუმ ორი საველე ექსპედიციაა საჭირო. ექსპედიციის დროს ბუდეებს აღმოაჩენთ და თითოეულ ბუდეში ბარტყების რაოდენობას დაითვლით. აღრიცხვის თარიღს, ბუდეების GPS კოორდინატებსა და ბარტყების რაოდენობას ჩაინიშნავთ. მეორე ექსპედიციას ბუდობის წარმატების შესაფასებლად განახორციელებთ. ბარტყებს ხელმეორედ დაითვლით და იმავე ბუდეზე პირველი ექსპედეციის დროს აღრიცხული ბარტყების რაოდენობას შეადარებთ. სახეობები, ექსპედიციების დრო და საბუდარი ადგილების აღწერა იხილეთ ცხრილ 1-ში. / At least two field expeditions are required to count nesting pairs and to assess breeding success. During the first expedition, nests should be discovered and nestlings should be counted. Date of the field expedition, GPS location of the nest and number of nestlings should be recorded. During the second expedition, the breeding success should be assessed, by counting number of chicks in the same nests, which were discovered during the first expedition. Species, expedition dates and nesting habitat description see in table 1.

ცხრილი 1 / Table1
სახეობა
Species I ექსპედიცია
I expedition II ექსპედიცია
II expedition საბუდარი ადგილის აღწერა
Nesting habitat description
ორბი
Griffon vulture აპრილის ბოლოს
Late April ივლისის ბოლოს
Late June გამონაშვერები და ხვრელები კლდის ციცაბო ფერდობზე / Ledges or cavities on the cliffs.
სვავი
Black vulture აპრილის ბოლოს
Late April ივლისის ბოლოს
Late June ხის წვერი, იშვიათად კლდის გამონაშვერები / On top of trees usually juniper or mastic tree.
ფასკუნჯი
Egyptian vulture მაისის ბოლოს
Late May ივლისი
July გამონაშვერები და ხვრელები კლდის ციცაბო ფერდობზე / Ledges or cavities on the cliffs.
ბექობის არწივი
Eastern imperial eagle მაისი
May ივლისი
July მაღალი ხეები და ელექტრო გადამცემი ბოძები / In high tree usually poplar or juniper or on electricity pylons.

შევარდნები / Falcons
მეთოდი / Method: მობუდარი წყვილების პირდაპირი დათვლა / Direct count of nesting pairs.
პერიოდი / Period: აპრილი-მაისი / April- May
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: ტელესკოპი 20X60 გადიდებით შტატივთან ერთად; ბინოკლი 8X ან 10X გადიდებით; GPS / 20X60 magnification spotting scope; 8X or 10X magnification binoculars; GPS.
მეთოდის აღწერა / Description: შავარდნები ძირითადად ციცაბო კლდის ხვრელებში და გამონაშვერებზე ბუდობენ. მცირე კირკიტამ შესაძლოა მიტოვებულ შენობებსა და ელექტრო გადამცემ ბოძებზეც დაიბუდოს. ჩვეულებრივ, ბუდეები კარგად არის შენიღბული, ამიტომ ბარტყების დათვლა რთულია. ყველაზე კარგი პერიოდი გავაზისა და წითელთავა შავარდენის აღრიცხვისათვის აპრილის მეორე ნახევარი, ხოლო მცირე კირკიტასთვის – მაისის მეორე ნახევარია. საველე გასვლისას თითოეული სახეობის ბუდეებს იპოვით და მობუდარ წყვილებს დათვლით. აღრიცხვის თარიღს, ბუდეების (და მცირე კირკიტას კოლონიების) GPS კოორდინატებსა და მობუდარი წყვილების რაოდენობას ჩაინიშნავთ. / The most falcon Species breed on the ledges of the cliffs or in the cavities of rocks. Lesser kestrel might also nest in old building and in electricity pylons. Usually nests are well concealed. Therefore, counting chicks is challenging. So, the best periods for field expeditions to monitor saker and lanner falcons are second half of April and for lesser kestrel – second half of May. During the expedition falcon nests should be discovered and breeding pairs should be counted. Date of the field expedition, GPS location of the occupied nests (or colony in case of lesser kestrel) and number of breeding pairs should be recorded.

თვალჭყეტია / Stone Curlew
მეთოდი / Method: ხმით აღრიცხვა / Playback count
პერიოდი / Period: აპრილი-მაისი / April- May
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: მაღალი გამავლობის მანქანა; პლეიერი დინამიკებით; GPS / 4 wheel drive car; player with loud speaker and GPS.
მეთოდის აღწერა / Description: აღრიცხვებს წინასწარ განსაზღვრულ ტრანსექტზე შებინდებისას ან ღამით ნელა მოძრავი მანქანიდან ატარებთ (იხ. რუკა 1). მოძრაობისას თვალჭყეტიას ხმა გაქვთ ჩართული. იგი ხმას გამოეხმაურება თუ 500 მეტრის რადიუსში იმყოფება. ყოველი ინდივიდის გამოხმაურებაზე GPS კოორდინატებს ინიშნავთ. აღრიხვისთვის ყველაზე კარგი დრო ინკუბაციის პერიოდია, რომელიც ჭაჭუნაში აპრილიდან მაისის ბოლომდე გრძელდება. კარგი შედეგის მისაღებად აღრიცხვებს მინიმუმ ორჯერ ატარებთ – აპრილის ბოლოსა და მაისის შუაში. / Counting should be performed during dusk or night on predetermined transect from slowly moving vehicle (Map 1). During driving, stone curlews call should be played on player. Stone curlew responds to a call if it’s in the range of 500 meters. GPS coordinates of each response should be recorded. The best time for playback count is during the incubation period, which might varies from April to late May in Chachuna. In order to get the best results, counts should take place at least two times – first in late April and second in mid-May.

წითელი იხვი, შავმუცელა გვრიტჩიტა და სარსარაკი / Ruddy Shelduck, Black-bellied Sandgrouse and Little Bustard
მეთოდი / Method: პირდაპირი დათვლა / Direct count
პერიოდი / Period: გაზაფხული-შემოდგომა / Spring-Autumn
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: მაღალი გამავლობის მანქანა; ტელესკოპი 20X60 გადიდებით შტატივთან ერთად; ბინოკლი 8X ან 10X გადიდებით; GPS / 4-wheel drive car; 20X60 magnification spotting scope with tripod; 8X or 10X magnification binoculars; GPS.
მეთოდის აღწერა / Description: აღრიცხვებს ყოველ თვე, გაზაფხულსა და შემოდგომაზე ატარებთ. ტერიტორიის მაქსიმალურად დიდ ნაწილს მანქანით ფარავთ. პერიოდულად ჩერდებით, კარგი ხედვისთვის შემაღლებულ ადგილს ირჩევთ და მიმდებარე ადგილებს ტელესკოპითა და ბინოკლით ყურადღებით ათვალიერებთ. ამ სამი სახეობიდან ერთ-ერთის აღმოჩენის შემთხვევაში პირდაპირი დათვლის გზით აღრიცხავთ. სარსარაკის აღრიცხვები ჭაჭუნასა და ვაშლოვანის ტერიტორიებს შორის კოორდინირებული უნდა იყოს. / Counts should be taken place in spring, in autumn and in winter. The entire territory should be covered by vehicle. For good visibility fields, should be scanned from elevated places using binoculars and scope. Already discovered birds should be directly counted using spotting scope. Little bustard counts should be coordinated between Chachuna and Vashlovani SPAs.

ჩვეულებრივი გვრიტი / Turtle Dove
მეთოდი / Method: პირდაპირი დათვლა / Direct count
პერიოდი / Period: მაისი / May
საჭირო აღჭურვილობა / Needed Equipment: მაღალი გამავლობის მანქანა; ბინოკლი 8X ან 10X გადიდებით, GPS / 4-wheel drive car; 8X or 10X magnification binoculars; GPS.
მეთოდის აღწერა / Description: აღრიცხვებs მაისის პირველ ნახევარში ატარებთ. მთელ ტერიტორიას მანქანით ფარავთ. 150- 200 მეტრის შემდეგ ჩერდებით და გვრიტის ძახილს უსმენთ. თითოეული ხმის GPS კოორდინატს ინიშნავთ / Counts should be taken place in the first half of May. All territory should be covered by vehicle. After every 150-200 meters, you should stop and listen to turtle dove call. GPS coordinates of each call should be recorded.

რუკა / Map 1

GPS კოორდინატები / Coordinates:
ტრანსექტი 1 / Transect 1
დასაწყისი / Start: 41.212034°/46.335877°
დასასრული / End: 41.103101°/46.442566°
ტრანსექტი 2 / Transect 2
დასაწყისი / Starr: 41.206977°/46.358144°
დასასრული / End: 41.063942°/46.484809°
ტრანსექტი 3 / Transect 3
დასაწყისი / Start: 41.124321°/46.499322°
დასასრული / End: 41.118182°/46.581050°

ვაშლოვანი (SPA 4)

ფოტო: ზ. ჯავახიშვილი
სარსარაკები ვაშლოვანში (SPA 4)

ფოტო: ლ. ნინუა